انواع مطلب علمی

پایان نامه مدیریت

۱٫ متن علمی پژوهشی . چنین متن ای برخاسته از پژوهشی نوین است که مؤلف انجام داده است. طرح اندیشه ای نو، بازپرسی از مسئله ای قبلی با رویکردی مفرق یا نقد علمی پژوهشی که قبلاً صورت گرفته ولی بخش یا بخش هایی از آن جای تأمل دارد. در این نوع مطلب – خواه طرح مسئله ای نو باشد یا نبرخی مفرق به مسئله ای قبلی – رعایت قواعد اخلاقی حکم می نماید که دفاع از نوبودگی طرح یا نگرش ، در قیاس با آنچه قبلاً انجام شده با نهایت سعه صدر حفظ حرمت اندیشه یا نگرش قبلی یان صورت گیرد. هر گونه کوچک نمایی افراد دیگر بزرگ نمایی خویش رفتاری غیر اخلاقی تلقی می شود. اگر بپذیریم که طرح اندیشه نو یا بازنگری مسئله ای قبلی بدون آن “قبلی ه ها” ناشدنی است و هیچ حرکت علمی بدون تکیه بر تلاش های قبلی یان روی نمی دهد، رویکرد سپاس گونه به آثار قبلی از مضروری ه های اخلاقی کار نوین تحقیقی است.

۲٫ مطلب علمی ترویجی . مقاله ترویجی متن ای به احتمال زیاد ً علمی است که به دلایل مختلف از نظر ساختار و لحن با متن پژوهشی مفرق است. نخستین دلیل این است که مخاطب مقاله ترویجی همترازان نیستند، یعنی در مراتب پایین تر از نظر نوع تخصص علمی قرار دارند. به همین زبان بیان خاصی اتخاذ می شود، ساختار برای ای را دنبال می نماید ، از به کار بردن محاسبات پیچیدۀ آماری که برای آزمون فرضیه در مطلب تحقیقی صورت می گیرد پرهیز می شود. مراتب مخاطبان ممکن است دامنه وسیع ای را در بر گیرد: متخصصان رشته هایی به جز رشته اصلی موضوع مطلب : دانشجویان دانش پژوهانی که در مساله مورد بحث تحصیل تتبع راآغازکرده اند ولی هنوز به پختگی ضروری نرسیده اند؛ و نهایتاً عامۀ باسواد طرفدار به مباحث علمی. پس ، ترویجی بودن یک مطلب نه فقط وجه علمی آن را مخدوش نمی نماید ، بلکه مهارت استفاده از زبان علمی ساده سالمی را می طلبد که خود مهارتی ستودنی کمیاب است. تدوین متن ترویجی هنری است که از تعاطی فهم زبان دشوار علمی و توانایی تبدیل آن به زبانی سالم و درعین حال مخاطب پسند حاصل می شود.

وجه برجستۀ اخلاقی در این نوع مطلب ، مصرف از تمام تدابیر زبانی تصویر ی برای انتقال هر چه مطلوب تر اندیشه به مخاطبان پیش بینی شده است، عدول از آن – که به اختلال در جریان رابطه علمی می انجامد – بی تذکر ی به اصول اخلاقی در نگارش های علمی است.

۳. مطلب علمی مروری. این نوع متن به تحلیل کلان و بررسی انتقادی نوشته هایی می پردازد که قبلاً منتشر شده است. مؤلف مقاله مروری از طریق مقوله بندی، یکپارچه سازی، و ارزشیابی آثار قبلی ، سیر پیشرفت پژوهش های جاری را در جهت روشن کردنمسئله ای معین دنبال می نماید . مقالۀ مروری در عین رعایت مراحل مختلف مقالات علمی پژوهشی، به پی گیری اندیشه های خرد یا کلان مندرج در آثار قبلی می پردازد و بیشتر در پی کشف چگونگی رشد یک اندیشه در طول زمان و درعرصه های مختلف علمی است. متن مروری اکثرا ٌ ً به وسیلۀ نویسنده ای تهیه و تولید می شود که با متون نوشته های رشتۀ خود کاملاً آشناست و به مسئله مورد ارزیابی نیز اشراف دارد. در واقع مناسب ترین فرد جهت نگارش چنین متن ای، کارشناس اهل تتبّع تحقیق است که از نظر اطلاعات حوزۀ موضوعی خود نیز بزمان باشد. چنین فردی را اکثرا ٌ ً به عنوان کارشناس متون موضوعی(Subject Literature Specialist) می شناسند که با کارشناس موضوعی(Subject Specialist) مفرق است(حرّی ، ۱۳۸۸، ص ۱۸۲-۱۸۳).

یکی از نکات با اهمیت اخلاقی در این نوع نگارش ، حفظ کلیۀ حلقه های انتقال اندیشه در طول زمان است. هر گونه حذف – به هر - در مسیر حرکت اندیشه ای ویِژگزینشه چیزی جز مسخ نقشه راه جهت کشف بازنمایی یک جریان علمی نیست. چنین حرکتی جفا به مولّدان علم، جفا به مخاطبان، جفا به ماهیت علم تلقی می شود.

۴٫ مقالۀ دایره المعارفی. دایره المعارف ها منطقاً ارائه دهنده اطلاعات پایه در زمینه های مختلف موضوعی هستند نه نویافته هایی که حاصل پژوهش اصیل باشد. به همین دلیل ، مقالۀدایره المعارفی مبتنی بر اسناد مدارک و منابعی است که پیشاپیش موجود بوده مورد جست جو و بازیابی قرار گرفته است. مستند بودن در مقالۀ دایره المعارفی حائز ارزش زیاد است. زیرا هر پارۀ اطلاعاتی که در متن دایره المعارفی درج می گردد توسط سند و مدرکی از پیش موجود پشتیبانی می شود.

محتوای مقالۀ دایره المعارفی علی القاعده می بایست فارغ از ارزشگذاری و جانبداری له یا علیه اندیشه ای ویِژگزینشه باشد و بتواند تصویر ی از اطلاعات موجود در یک زمینه را عرضه نماید ؛ هرگاه گرایش به جهت جهت ای دارد، در واقع ، تجلّی این گرایش می باست از سرجمع اسناد و مدارک حاصل آمده باشد نه از تمایلات ذهنی نویسنده.

منابع مقالۀ دایره المعارفی می بایست از جامعیت برخوردار باشد تا از یک سونگری مباحث مقاله پرهیز شود. منابع گردآمده می بایست حاوی نظرگاه های مفرق حتی متعارض باشد. از لحاظ کیفی اعتبار مؤلفان منابع، اصالت منابع، انصاف و بی طرفی نویسندگان در برخورد با حقایق دارای ارزش است(حرّی، ۱۳۸۸، ص ۱۸۶-۱۸۸).

تفسیر نادرست از مطالب اخذ شده از منابع، ندیده گرفتن منابعی که حاوی اندیشه های مفرق با باورهای مؤلف مطلب است، بی دقتی در رعایت تمام جانبگی در منابع، نسبت دادن نادرست اندیشه ای به منبعی قبلی ، از عبارت مصادیق بی اخلاقی در نگارش مقالۀ دایره المعارفی است.

۵٫ مقالۀ همایش. مقاله ای که جهت ارائه در همایش های علمی تدوین می شود از لحاظ ساختار محتوا مشابه متن مجله است، به مفهوم تمام اصول دربارۀ آن صادق است،به ویژه ً بر نوآورانه بودن آن تأکید می شود. امّا آنچه آن را از مطلب مجله مفرق می نماید دو وجهی بودن آن است. وجهی از آن روایتی است که قرار است در همایشنامـه (Proceedings) به چاپ برسد و وجه دیگر آن روایتی است که بایستی در جمع ارائه شود. فرق این دو از لحاظ اندازه و نوع پردازش است. روایت چاپی شاید از اندازه زیادتری برخوردار باشد، چون مطالعۀ آن در فراغت توسط علاقه مندان صورت می گیرد. امّا در روایتی که برای ارائه آماده می شود، ناگزیر بایستی نکاتی را رعایت کرد که از ارزش بسزایی برخوردارند:

۱٫ سازگار کردن متن با مدت پیش بینی شده. کمتر همایشی است که برای سخنرانان مدت معین محدودی را معین نکرده باشد. توجه به مدت پیش بینی شده امری اخلاقی است، زیرا حاکی از انضباط سخنران است و هم نشان دهندۀ حرمتی است که وی جهت وقت سایر سخنرانان و نیز حاضران در همایش قائل است. پس نبایستی تصوّر کرد که آنچه او قرار است عرضه نماید چنان از ارزش برخوردار است که بایستی ناگزیر همگان به آن تن دهند و اوقاتاضافی را تحمّل کنند. این در واقع بی ارزش شمردن موضعبقیه سخنرانان است. علاوه بـر این “مفید و مختصر” سخن گفتن هنری است که به مراتب والاتر از پرگویی و نادیده گرفتن حق افراد دیگر است. این هنر با آزمایش ممارست جهت سخنران حاصل می شود.

اکثرا ٌ ً پیش بینی می کنند که متنی که جهت ۱۰ دقیقه سخنرانی تولید و ساخت می شود می بایست متشکل از حدود ۱۰۰۰ کلمه (تقریباً چهار صفحه تایپ شدۀ بیست سطری ) باشد. هر گاه این رقم را ملاک قرار دهیم، می توان برآورد کرد که برای ۲۰ دقیقه سخنرانی ۲۰۰۰ کلمه ، برای ۳۰ دقیقه سخنرانی ۳۰۰۰ کلمه کافی است. اگر قرار است در خلال سخنرانی از پاور پوینت یا اسلاید هم مصرف شود، زمان آن را هم می بایست جهت رعایت مدت پیش بینی در نظر گرفت.

به منظور رعایت زمان اختصاص یافته به سخنرانی، اکثرا ٌ ً توصیه می کنند که سخنران متن خود را درست با همان وضعیتی که در نظر دارد – یعنی همراه با استفاده از فنون تصویر ی – با ولوم بلند به صورت شمرده آزمایش نماید ، تا با حذف آنچه ضروری به نظر نمی رسد، بتواند درچارچوب زمان تعیین شده ، کار را عرضه نماید .

۲٫ مصرف از تدابیر تصویر ی. یکی از فنونی که امروزه در ارائه سخنرانی ها حائز ارزش است مصرف از پاورپوینت است. توجه به چگونگی استفادۀ درست از این وسائل نکته قابل توجه ی است که کمتر رعایت می شود. پاورپوینت به این ارزش دارد که مخاطبان حاضر در همایش بتوانند آنچه را نمی توان از طریق سخنرانی بیان کرد به صورت عکسهایی قابل رؤیت به حاضران منتقل شود که عمده ترین آنها جدول ها، نمودارها، وبقیه تصاویر است. در انتقال متن دست بالا می بایست به سرفصل های بحث جهت بازنمود عکس ی بسنده کرد. نامناسب ترین نوع استفاده از پاورپوینت درج کامل متن به صورت تصویر ی است . این امر سبب می شود که توجه حاضران بیشتر معطوف به نوشته های نقش بسته بر پرده جلب شود، و حال آنکه سخنران می بایست بتواند با ارائه درست سخنرانی و استفاده از فراز و فرودهای سخن، مخاطبان را به مساله بحث جلب نماید . رابطه شفاهی در سخنرانی ارزش است . پس ، از روخوانی متن هم تا حدّ ممکن می بایست پرهیز کرد.